پای صحبت‌های رئیس سازمان سنجش؛ از لغو آزمون آیلتس تا سرنوشت داوطلبان شبهه‌دار کنکور
رئیس سازمان سنجش آموزش کشور علت لغو آزمون آیلتس و افشای سؤالات این آزمون همچنین سرنوشت داوطلبان شبهه دار کنکور را توضیح داد.
به گزارش خبرگزاری فارس، آزمون آیلتس IELTS، یک آزمون بین المللی معتبر است که زیر نظر دانشگاه کمبریج انگلستان و سازمان IDP برگزار می‌شود، متقاضیان این آزمون که قصد تحصیل یا مهاجرت به خارج از کشور را دارند، می‌توانند در آزمون IELTS شرکت کرده و نمره قبولی لازم را کسب کنند.
قرار بود آزمون آیلتس ۲۹ جولای (۷ مردادماه) برگزار شود و ثبت‌نام متقاضیان برای شرکت در این آزمون نیز در تاریخ ۲۴ اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ از طریق سایت سازمان سنجش آموزش کشور صورت گرفته بود به طوریکه داوطلبان باید به سامانه اینترنتی سازمان سنجش به نشانی ielts. sanjesh. org مراجعه می‌کردند و مراکز و تاریخ‌های برگزاری آزمون که دارای مجوز هستند را از لینک مربوطه انتخاب می‌کردند.
بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی مسؤولیت ساماندهی، هماهنگی، صدور مجوز و نظارت بر برگزاری آزمون‌های بین المللی و تمام آزمون‌های زبان‌های خارجی بر عهده سازمان سنجش آموزش کشور است که این آزمون توسط سه مرکز اصلی به نمایندگی از مؤسسه IDP (به عنوان صاحب امتیاز آزمون) و با نظارت سازمان سنجش آموزش کشور برگزار می‌شود.
اما در حالیکه داوطلبان برای شرکت در آزمون هفتم مردادماه آماده بودند به یکباره این آزمون لغو شد، سازمان سنجش بلافاصله با صدور اطلاعیه‌ای علت لغو آزمون را گزارش ناظرین این سازمان به دلیل افشای سوالات و با هدف حفظ سلامت آزمون، پیشگیری از تقلب و تخلف و جلوگیری از تضییع حقوق داوطلبان با اطلاع مؤسسه IDP برشمرد و اعلام کرد که داوطلبان می‌توانند با مراجعه به مراکز مجری برگزاری آزمون نسبت به دریافت هزینه آزمون یا انتخاب تاریخ جدید اقدام کنند.
برای آنکه درباره آزمون آیلتس و علل لغو آن و همچنین تقلب در آزمون‌ها بیشتر بدانیم با عبدالرسول پورعباس رئیس سازمان سنجش آموزش کشور گفت‌وگو کردیم.
گفت‌وگوی خبرگزاری فارس با رئیس سازمان سنجش را در زیر می‌خوانید:
دلیل لو رفتن سوالات آزمون آیلتس ۱۴۰۲
فارس: با توجه به اینکه حضرتعالی علت لغو آزمون آیلتس هفتم مردادماه ۱۴۰۲ را افشای سؤالات این آزمون اعلام کرده‌اید، بفرمایید دلیل لو رفتن سؤالات این آزمون چه بوده است؟
پورعباس: سازمان سنجش آموزش کشور به عنوان متولی تمام آزمون‌هایی که در داخل کشور برگزار می‌شود حساسیت ویژه‌ای در بحث برگزاری آزمون‌ها دارد و در آزمون‌هایی که خود سازمان سنجش برگزار می‌کند تاکنون مشکلی پیش نیامده و بحمدالله این آزمون‌ها در سلامت کامل برگزار شده است، به طوریکه جزء برگزارکنندگانی هستیم که بهترین نرخ سلامت آزمون را داریم.
آزمون آیلتس یکی از آزمون‌های بین‌المللی است که همزمان باید در روز شنبه هفتم مردادماه در حوزه‌هایی که شرکت خارجی برگزار می‌کند، برگزار می‌شد، شرکت IDP هم شرکت‌هایی را انتخاب کرده که به نیابت این آزمون را در کشورهای مختلف برگزار میکنند، در ایران هم سه شرکت برای برگزاری این آزمون انتخاب شده‌اند.
بر اساس مصوبه شورایعالی انقلاب فرهنگی نظارت صحیح بر اجرای تمام آزمون‌های بین الملل شامل آزمون تافل، آیلتس و بقیه آزمون‌هایی که در کشور برگزار می‌شود برعهده سازمان سنجش آموزش کشور است و از نظر اینکه این آزمون‌ها در داخل کشور به سلامت برگزار شود و به اعتبار کشور خدشه وارد نشود ما بر نحوه برگزاری آزمون‌ها نظارت داریم.
از روز جمعه ششم مردادماه شایعاتی در منطقه پیچید که سؤالات این دوره از آزمون آیلتس به بیرون درز کرده و منشأ آن هم مشخص نیست که داخل کشور است یا خارج از کشور؛ به احتمال زیاد منشأ درز سؤالات آزمون آیلتس خارج از کشور است، یک احتمال هم هست که از طریق خود مراکز مجری که مستقل هستند و فقط تحت نظارت ما قرار دارند این اتفاق افتاده باشد.
ما صبح آزمون سؤالات افشا شده و سؤالات آزمون را مقایسه کردیم و دیدیم که با یکدیگر تطابق دارند بنابراین با توجه به نظر حاکمیتی که سازمان سنجش آموزش کشور بر این آزمون دارد ما موظف بودیم که برگزاری این آزمون را در کشور لغو کنیم و مراکز مجری( چه شرکت خارجی و چه عوامل داخلی) هم موظف هستند حق و حقوق داوطلبان عزیز را به آنها بازگردانند.
ضرر و زیان داوطلبان آزمون لغو شده به آنها بازمی‌گردد
فارس: بازگشت این حق و حقوق به چه شکل است؟
پورعباس: بازگشت حق و حقوق داوطلبان به این صورت انجام می‌شود که یا کل پولی که داوطلبان پرداخته‌اند به آنها بازمی‌گردد و ضرر و زیان محتمل آنها جبران می‌شود یا این داوطلبان در آزمون‌های بعدی این شرکت ثبت‌نام می‌شوند.
متأسفانه فضایی که ایجاد شده به این صورت است که سازمان سنجش آموزش کشور مجری برگزاری آزمون است، در حالیکه سازمان سنجش مجری برگزاری آزمون نیست که می‌گویند سؤالات سازمان سنجش لو رفته باشد، یک شرکت خارجی به نیابت از شرکت اصلی خودشان که در استرالیا است این آزمون را در منطقه برگزار می‌کند و مجریان برگزاری آزمون را هم خود شرکت خارجی انتخاب می‌کند و ما فقط نظارت حاکمیتی داریم چرا که به هر حال بحث آبروی کشور ما است و افرادی که از کشور ما مدرک می‌گیرند باید از پشتوانه علمی و بنیه علمی برخوردار باشند، اگر خدای ناکرده با تقلب مدرک آزمون آیلتس را دریافت کرده و به خارج از کشور بروند نام ایران با این افراد گره خواهد خورد.
شاید در آینده خودمان مرکز برگزاری آزمون بشویم و سعی داریم که خودمان این آزمون را برگزار کنیم اما در حال حاضر سه شرکت به نیابت از شرکت خارجی این کار را انجام می‌دهند، سؤال را خودشان می‌آورند، آزمون را خودشان برگزار میکنند و محتمل هست که یک حرکتی هم وجود داشته باشد که سؤالات در یکی از کشورها لو برود و به بقیه کشورها هم منتقل شود لذا به مردم عزیزمان نوید می‌دهم که ما محکم ایستادیم و از آزمون‌ها حفاظت و صیانت می‌کنیم و اجازه نمی‌دهیم به سلامت آزمون‌ها خدشه‌ای وارد شود.
فارس: آیا سازمان سنجش آموزش کشور برنامه‌ای برای جلوگیری از رخ دادن اینگونه اتفاقات در آزمون‌ها دارد؟
پورعباس: در دنیا ۲ یا سه مرکز هستند که آزمون آیلتس را برگزار میکنند، ما به عنوان مجری آزمون تافل خودمان آزمون‌هایی مانند آزمون زبان روسی، زبان عربی و آزمون GRE (جی آر ای) را خودمان برگزار می‌کنیم، تاکنون هم کسی خدشه‌ای به این آزمون‌ها وارد نکرده است.
تنها آزمونی که از سوی خود شرکت IDP و مجریان منتخب این شرکت برگزار می‌شود آزمون آیلتس است که ما مدت یک سال به این آزمون ورود کردیم و دیدیم که مشکلاتی دارد و این مشکلات باید حل شود.
فارس: برای حل این مشکلات چه کرده‌اید؟
پورعباس: ما پیشنهاداتی را به طرف خارجی داده‌ایم، آنها معمولا نمی‌پذیرند و ادعایی دارند که ما با نهاد دولتی کار نمی‌کنیم و ما به آنها گفتیم که ما نهاد عمومی هستیم، نهاد دولتی نیستیم، ما بودجه‌ای از دولت نمی‌گیریم و بودجه سازمان از سوی داوطلبان تأمین می‌شود و خدمات‌مان هم به داوطلبان داده می‌شود.
فعلا در حال مذاکره با این شرکت هستیم، سه شرکت عمده جهانی هستند که انحصارا این آزمون را مدیریت میکنند و اگر در هر صورت با ما همراهی نکنند ما محدودیت‌هایی را خواهیم داشت.
ضمن آنکه دوره‌ای تعلیقی هم به دلیل تقلب‌های جایگزین که به شدت افزایش یافته بود، در نظر گرفتیم که مسأله این تقلب‌های جایگزین را با کمک و همراهی پلیس آگاهی و پلیس امنیت و با استفاده از نرم‌افزارهایی که طراحی کرده بودیم، حل کردیم.
جالب این است که در آزمون قبلی حدود ۱۴۰ نفر از داوطلبان در جلسه حضور نیافته بودند و غیبت کردند زیرا می‌دانستند که نرم‌افزارهای جدید شناسایی سبب کشف متقلبان می‌شود، این غیبت‌ها معنادار است و ما وظیفه خودمان می‌دانیم که از اعتبار و علم نظام جمهوری اسلامی صیانت کنیم.
زمان برگذاری دوره بعدی آزمون آیلتس
فارس: دوره بعدی چه زمانی برگزار می‌شود؟
پورعباس: هر هفته یکی از مراکز این آزمون را برگزار می‌کند، شنبه‌ها که روز تعطیلی بین‌المللی است این آزمون برگزار می‌شود و عزیزان می‌توانند دوباره ثبت‌نام کنند.
آیلتس از حالت کاغذی به آزمون الکترونیکی تبدیل می‌شود و ما به این امر نظارت داریم و از شرکت مربوطه خواستیم که این کار انجام شود تا اعتبار آزمون هم افزایش یابد.
ما از آبروی کشور خودمان صیانت می‌کنیم، این وظیفه ماست که به آن عمل می‌کنیم.
توضیحات رئیس سازمان سنجش درباره داوطلبان شبهه‌دار آزمون سراسری
فارس: درباره آزمون سراسری هم بفرمایید. بحث داوطلبان شبهه‌دار را در آزمون سراسری داشتیم، بفرمایید که چرا این تقلب‌ها اتفاق افتاد و مسأله چه بود؟ اصلا چرا این افراد دانشجو شدند که بعدا سازمان سنجش بخواهد از این‌ها آزمون بگیرد.
پورعباس: این مسأله مربوط به آزمون ۱۴۰۰ به قبل است، در آزمون‌های سراسری سال‌ها ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ اقدامات و تمهیدات زیادی برای ارتقای سلامت آزمون صورت گرفت که خوشبختانه با موفقیت قابل قبولی همراه بود و هیچ داوطلب شبهه‌داری دانشجو نشد و در دوره داوطلبی تعیین تکلیف شدند، چرا که استفساریه مجلس صادر شده بود و براساس آن کار انجام شد، ۱۴۵ نفر تبرئه شدند و حکم بقیه هم ابلاغ و پرونده‌ها مختومه شد.
قبل از ۱۴۰۰ سازمان سنجش به این صورت عمل می‌کرده که فرد را تفهیم اتهام می‌کرده و به او اجازه ثبت‌نام در دانشگاه می‌داده است، اما مشروط بر اینکه اگر محکوم شود قبولی وی کان لم یکن است، این روش سال‌های سال اجرا شده و نه مجلس نه دیوان عدالت اداری و سازمان بازرسی اعتراضی نداشتند، تا اینکه به سال ۱۴۰۰ رسید که به دلیل اتمام ویروس کرونا تعداد افراد شبهه‌دار افزایش یافت.
مسأله این است که ماده ۱۰ قطعی است، ماده ۱۱ شبهه است که قانون تعیین تکلیف کرده که داوطلب شبهه دار بر مبنای شبهه باید در آزمون شرکت کند و رفع شبهه شود و در هیأت بدوی که یک هیأت مستقل است تبرئه شود، یعنی تبرئه فرد دست خودش است به طوریکه اگر ۲۵ درصد نمره را کسب کند تبرئه می‌شود.
من از هیأت رئیسه مجلس هم به دلیل همراهی‌شان تشکر می‌کنم، ما ارتباط خوبی با مجلس داریم و به جمع بندی خوبی در این زمینه رسیدیم، طبیعی است که داوطلب به کمیسیون‌های مجلس شکایت کند و ما هم توضیح می‌دهیم و مشکلی هم نداریم، تقریبا تمام اختلاف نظرها با مجلس حل شده است.
در حال حاضر داوطلبان مراجعه بیشتری به دیوان عدالت اداری دارند، من از همه شعبات دیوان هم تشکر می‌کنم حجم وسیعی از کار به شعبات دیوان می‌رسد و آنها با سعه صدر کار میکنند.
پرونده دانشجویان شبهه‌دار در شعب بدوی و شعب اصلی دیوان هم بسته شده است و اخیراً حدود ۸۰-۷۰ نفر در دیوان عدالت اداری رأی ماده ۷۹ را گرفته‌اند، پرونده این داوطلبان در دیوان به عنوان شکایت نه به عنوان تقلب و تخلف باز شده است.
ماده ۷۹ در اختیار رئیس قوه قضائیه و رئیس دیوان عدالت اداری است، مبتنی بر اینکه خلاف قانون یا خلاف شرع را پیش‌بینی میکنند، این پرونده‌ها مجدد در سازمان سنجش و شورای تجدید نظر بررسی و رأی قطعی قبلی را تأیید کردیم و برگرداندیم.
اخیراً شعبه ۲۸ دیوان به این جمع‌بندی رسیده که دستور موقت صادر و بعد رسیدگی کند که این یعنی این فرد باید در دانشگاه بنشیند و دانشجو شود. وقتی دانشجو شد طبیعتاً به طور خودکار مشمول استفساریه خواهد شد و این حکم تبرئه دارد، ما از این جهت نگرانی‌هایی داریم که اگر باب تبرئه از این مسیر باز شود این جریان دیگر انتها ندارد و تا کجا می‌رود را هیچکس خبر ندارد و هر کس مراجعه کند می‌گوید این حق من هم هست، هیچ تضمینی برای اینکه این تعداد در حد ۸۰ نفر باقی بماند وجود ندارد.
از دیوان عدالت اداری می‌خواهیم که بر مبنای تفسیر شورای نگهبان عمل کند
ما از شعبه خواهش می‌کنیم برمبنای تفسیر شورای نگهبان عمل کند، تفسیر شورای نگهبان به صراحت گفته استفساریه مشمول کسانی که پرونده‌شان مختومه شده، نمی‌شود ولی اگر بگوییم این استفساریه را قبول نداریم همه پرونده‌های مختومه شده می‌توانند بیایند در این مسیر قرار بگیرند؛ بنابراین از قاضی محترم خواهش کردم این استفساریه را از شورای نگهبان مجدداً استعلام کنند و تفسیر این استفساریه را از آنها بخواهند، قاضی الان به تفسیر خودش عمل می‌کند و طبیعتاً دولت باید فشار زیادی را در این ارتباط تحمل کند که به نظر من دولت در این قضیه پایداری دارد.
از نظر دولت کسانی که تقلب کردند و تقلب‌شان قطعی و مشهود است و حکم گرفتند از نظر شکلی نمی‌توانند تبرئه شوند چون این تبرئه، تبرئه شکلی است و تبرئه محتوایی و ماهوی نیست لذا ما در حال تعامل با دیوان هستیم که به یک نقطه مطلوب برسیم و قوه قضائیه و دولت بایستی در این مورد همکاری کنند تا مسأله حل شود.
جزئیات اعلام نتیجه آزمون سراسری
فارس: از اعلام نتایج این آزمون چه خبر؟
پورعباس: ما قول دادیم که نتایج اولیه آزمون نیمه اول مردادماه اعلام شود که چند روز داوطلبان بر روی دفترچه مطالعه کنند و پس از آن انتخاب رشته انجام شود، البته ۴۰ درصد از نتایج بستگی به نمره آزمون نهایی دارد که در اختیار آموزش و پرورش است، آموزش و پرورش این نتایج را استخراج کرد اما فرصت بیشتری به داوطلبان داد که نتایج را ببینند و اعتراضات خود را اعمال کنند به همین دلیل اعلام نتایج با تاخیر انجام شد، این مسأله به نفع داوطلبان بود و ما هم اعتراض زیادی نکردیم.
در مجموع چند روزی باید فرصت داشته باشیم که نمرات تراز شده آموزش و پرورش را با نمره کنکور داوطلبان به نسبت ۴۰ بر ۶۰ اعمال کنیم تا نتایج استخراج شود و کنترل‌های اولیه و ثانویه را انجام دهیم، ما سه نوبت کنترل انجام می‌دهیم و نتایج را هم با دو روش استخراج و مقایسه می‌کنیم که نتایج با یکدیگر بخواند.
در حال حاضر سازمان سنجش آموزش کشور در تعامل با وزارت آموزش و پرورش در حال نهایی کردن داده‌های مربوط سوابق تحصیلی داوطلبان است و نتایج اولیه آزمون سراسری سال ۱۴۰۲ تا پایان این هفته اعلام می‌شود.
نتیجه نهایی هم هفته آخر شهریورماه اعلام می‌شود، زیرا در این فاصله آزمون‌های عملی برخی رشته‌ها هم انجام می‌شود.
فارس: اگر کسی سوابق تحصیلی نداشته باشد چه اتفاقی می‌افتد؟
پورعباس: طبق مصوبه شورای سنجش و پذیرش همه افراد نمره سوابق تحصیلی دارند، آموزش و پرورش صد در صد سوابق تحصیلی را به ما اعلام می‌کند اما اگر کسی سوابق تحصیلی ندارد به طور طبیعی نمره صفر به عنوان سابقه آن فرد قرار می‌گیرد و برمبنای نمره صفر نتیجه کنکور فرد محاسبه می‌شود.
اگر فرصتی برای ترمیم معدل داده شد نمره جدید به عنوان سابقه تحصیلی اعمال می‌شود.
فارس: ظرفیت دانشگاه‌ها به شما اعلام شده است؟
پورعباس: بله، کلیت دفترچه آزمون سراسری آماده است، فقط ممکن است برخی ظرفیت‌ها در حد انگشت شمار جابجایی اتفاق بیفتد که تا زمان اعلام نتیجه دفترچه به طور کامل منتشر شود.
اتصال سازمان سنجش به پنجره واحد خدمات هوشمند
فارس: درباره اتصال سازمان سنجش به پنجره واحد خدمات هوشمند هم بفرمایید.
پورعباس: سازمان سنجش یکی از سازمان‌های پرمخاطب است ما سالانه چند میلیون مخاطب داریم که هر کدام بارها تراکنش دارند و ما در سال بیشتر از هشتاد میلیون تراکنش را داریم، برای اتصال به پنجره هوشمند ما باید زیرساختی را ایجاد می‌کردیم و زیرساختی هم باید از طرف مقابل ایجاد می‌شد که این مسأله مقداری زمان‌بر شده است، از ما خواستند کمک کنیم ما هم کمک کردیم، از ما خواستند با یکی از شرکت‌ها قرارداد ببندیم که قراردادها را بستیم و به دنبال اجرای زیرساخت‌ها هستند.
به تازگی به ما اعلام کردند سرورهایی که در اختیارشان قرار دارد، توانایی این حجم از اطلاعات و داده را ندارد، از ما خواستند کمک کنیم که ما گفتیم بودجه خاصی در این زمینه نداریم و حالا در حال مذاکره هستیم.
البته داده‌های علمی در تمام کشورها محرمانه است و ما هم این موضوع را اعلام کرده‌ایم.
در هر صورت امیدواریم ارتباطی که باید برقرار شود بدون نگرانی برقرار شود، تا امروز خدماتی که از سوی سازمان سنجش ارائه شده به کمک زیرساخت قوی این سازمان مشکلی نداشته است، ما پنجره واحد داخلی را هم ایجاد کردیم اما برای ایجاد پنجره واحد بیرونی هم منتظر هستیم.
بحث سرورها و زیرساخت‌های نرم‌افزاری و سخت افزاری مطرح است که باید این زیرساخت‌ها ایجاد شود، ما سروری نداریم که در اختیارشان قرار دهیم زیرا سرورهای ما در خدمت خود سازمان است، باید پیش بینی‌هایی صورت بگیرد و هر لحظه ممکن است این کار انجام شود زیرا مراحل نهایی انجام شده است.
فارس: تا یک ماه آینده این کار انجام می‌شود؟
پورعباس: باید تا یک ماه آینده این کار انجام شود، جلساتی هم با دوستان داشتیم، آنها هم در تلاش هستند تا این کار انجام شود.
* حتی یک صندلی دانشگاه هم به ناحق به کسی نرسیده است
فارس: به تازگی شایعاتی هم مبنی بر دانشجو شدن و نقل و انتقالات فرزندان مردود اعضای هیأت علمی دانشگاه مطرح شده بود، در این زمینه هم توضیح بفرمایید.
پورعباس: به نظرم شیطنتی از طرف افراد خاص هر ساله در فصل کنکور اتفاق می‌افتد، تا سال ۹۸ قانونی تحت عنوان نقل و انتقال فرزندان اعضای هیأت علمی بوده که از آن به بعد دیگر اجرا نشد زیرا هیأت عمومی دیوان عدالت اداری و شورایعالی انقلاب فرهنگی رأی به ابطال آن دادند.
فیلمی که پخش شده است مخلوطی از اطلاعات درست و غلط است، هیچ داوطلبی بدون قبول شدن نمی‌تواند دانشجو شود، اینکه قبول نشده‌ها منتقل شوند که معنی ندارد، مسأله تغییر رشته در تمام دانشگاه‌های دولتی براساس همان قانون و توسط سازمان سنجش انجام شده و دقیق دقیق بوده است.
در سال ۹۸ ظاهرا عده‌ای از داوطلبان دانشگاه آزاد تغییر رشته و انتقالاتی داشتند که در شورای سنجش و پذیرش در این باره بحث شد و قرار شد داوطلبان به حالت قبلی خود بازگردند که دانشگاه آزاد رسما و کتبا اعلام کرد که این کار انجام شد یعنی هیچ موردی چه در دانشگاه آزاد چه دانشگاه دولتی نداریم که مشمول نقل و انتقالات نباشند و این کار انجام شده باشد.
اخیرا داستان پردیس‌ها را هم مطرح میکنند، در همه دانشگاه‌ها پردیس‌هایی وجود دارد ما یک بخش دولتی و یک بخش خصوصی داریم، طبیعی است که دانشگاه‌ها برای تأمین هزینه نیازمند این بخش هستند به همین دلیل ظرفیتی را به این پردیس‌ها اختصاص می‌دهند، به تازگی بحث ظرفیت دانشگاه شریف را مطرح کردند و گفتند این دانشگاه خارج از ظرفیت، دانشجو پذیرش کرده اما مشخص شد ظرفیت مربوط به پردیس دانشگاه بوده است؛ جوی با عنوان فروش صندلی و این صحبت‌ها ساخته‌اند در حالیکه این فروش صندلی نیست، در همه دنیا هم مرسوم است، این افراد هم در کنکور شرکت میکنند اما باید با پرداخت شهریه تحصیل کنند این به معنای صندلی فروشی نیست، ما در سازمان سنجش تاکنون اتفاق اینچنینی ندیدیم، من به شما اطمینان می‌دهم امسال و سال گذشته حتی یک صندلی از طریق فروش، تقلب و این موارد به ناحق به کسی نرسیده است.
