وزارت بهداشت توان ادامه افزایش ظرفیت پزشکی را ندارد
«اجرای مصوبه افزایش ظرفیت پزشکی در مقطع عمومی متوقف میشود.»؛ این گفته دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی است و علت آن هم عدم تأمین منابع مالی عنوان شده است.
به گزارش خبرگزاری فارس، شورای عالی انقلاب فرهنگی در دی ماه سال ۱۴۰۰ ماده واحده «افزایش ظرفیت پزشکی در مقطع عمومی» را که بنا به پیشنهاد ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور ارائه شده بود، به تصویب رساند، هدفگذاری این مصوبه هم این بود که سرانه پزشک به جمعیت ۱۳ در ۱۰هزار در ۱۴۰۰ و به رقم ۲۰ در ده هزار در سال ۱۴۱۰ برسد.
همان زمان مسؤولان و کارشناسان حوزه علوم پزشکی و بخصوص دبیر شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی با اعلام مخالفت نسبت به این موضوع، عنوان کردند که کمبود پزشک با افزایش ظرفیت پذیرش پر نمیشود بلکه باید باید دانشجویانی که در حال حاضر در این رشته مشغول به تحصیل هستند را حفظ کنیم.
این در حالی بود که سعیدرضا عاملی دبیر وقت شورایعالی انقلاب فرهنگی اعلام کرد که سالانه باید ۳ هزار پزشک عمومی افزایش یابد و این ۳ هزار به مدت ۵ سال ادامه داشته باشد تا بعد از ۱۱ سال به نسبت مناسبی یعنی ۲۲ پزشک عمومی نسبت به ۱۰ هزار جمعیت برسیم.
مسؤولان حوزه علوم پزشکی با تمکین از مصوبه شورایعالی انقلاب فرهنگی سعی در اجرای مصوبه داشتند و اعلام کردند که برای اجرای مصوبه باید منابع مالی تأمین شود.
۲ دلیل عدم اجرای مصوبه افزایش ظرفیت پزشکی
اما گویا این مسأله محقق نشده به طوریکه چند روز پیش محمدرضا ظفرقندی وزیر بهداشت با اعلام پیگیری اصلاح مصوبه افزایش ظرفیت پزشکی عنوان کرد که افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی دو پیوست مهم داشت که محقق نشد، گفت: اولین پیوست این بود که به ازای هر دانشجو باید هزینه و بودجهای پرداخت میشد که نشد و در پیوست دوم نیز باید زیرساختهای این افزایش ظرفیت فراهم میشد که امیدوارم این مصوبه افزایش ظرفیت مورد بازنگری قرار بگیرد.
این مسأله از سوی عبدالحسین خسروپناه دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی هم تأئید شد، به طوریکه خسروپناه هم از احتمال توقف اجرای مصوبه افزایش ظرفیت پذیرش در رشته پزشکی خبر داده و گفته است که با توجه به اینکه بودجه این افزایش ظرفیت توسط سازمان برنامه و بودجه محقق نشد، ممکن است اجرای مصوبه برای مدتی متوقف شود.
همچنین ۱۷ بهمن ماه ۱۴۰۲ به گزارش خبرگزاری مهر، دکتر ابوالفضل باقری فرد در نشست خبری به مناسبت دهه فجر انقلاب اسلامی در محل وزارت بهداشت گفته بود: ما در حوزه پزشکی باید توسعه کمی و کیفی داشته باشیم، نمیتوانیم پزشکی را افزایش دهیم اما پرستاری و مامایی بماند. رشد رشتهها و ظرفیتها باید متوازن باشد.
وی افزود: وزارت بهداشت در دو سال اخیر تکلیف شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر افزایش ۲۰ درصدی پزشکی و ۱۵ درصدی دندانپزشکی را اجرا کرده است و بر همین اساس ۴۸۰۰ دانشجو پذیرش کرده ایم. حتی ۸۰۰ دانشجو بیشتر از مصوبه پذیرش شده است.
باقری فرد اظهار داشت: طبق آن تکلیف قرار بود زیرساختهای افزایش ظرفیت تأمین شود اما دانشگاههای علوم پزشکی بسیار مشکل دارند و این زیرساختها تأمین نشدند.
وی تاکید کرد: اگر بر همین روال بودجهای داده نشود وزارت بهداشت قادر نیست افزایش ظرفیت را ادامه دهد. آموزش زوری و اجباری امکانپذیر نیست. کسانی که تربیت میکنیم قرار است در آینده پشت فرمان سلامت بنشینند.
معاون آموزشی وزارت بهداشت گفت: ما در همین زمینه چندین مکاتبه داشتهایم و قرار است جلساتی هم داشته باشیم که تدبیری در این زمینه صورت گیرد. دانشگاهها دو شیفت مهر و بهمن داشتهاند دیگر شیفت سوم نمیتوانیم تعریف کنیم.
به دلیل نبود زیرساخت دانشگاههای علوم پزشکی پارکینگ و سالن ورزشی را به کلاس بدل کردهاند
وی گفت: اکنون به دلیل نبود زیرساخت دانشگاههای علوم پزشکی پارکینگ و سالن ورزشی را به کلاس بدل کرده اند. طبق اساسنانه تشکیل دانشگاه علوم پزشکی به ازای هر دانشجوی پزشکی باید ۵.۶ تخت آموزشی وجود داشته باشد تا فراگیری دانشجو به مشکل برنخورد. اکنون با وجود ۷۵ هزار تخت آموزشی و ۷۰ هزار دانشجوی پزشکی این شاخص ۱.۲ است که به آموزش آسیب میزند.
باقری فرد افزود: وقتی در دانشگاه ۱۰۰ دانشجو در یک کلاس باشد دیگر آموزش نیست و صرفاً استاد سخنرانی میکند و پرسش و پاسخی در کار نیست. نیاز یک مطلب است و توان هم مطلبی دیگر. وزارت بهداشت توان ادامه این روند را ندارد.
وی درباره خالی ماندن صندلی دستیاری در سه رشته طب اورژانس، بیهوشی و کودکان گفت: بخش عمده علت خالی ماندن ظرفیت این سه رشته مشکل نظام پرداخت به متخصصان این رشتهها است. وقتی درآمد کم باشد اقبال به آن رشته کمتر میشود.
معاون وزیر بهداشت گفت: تدابیری برای این موضوع اندیشیده شده از جمله تا حدی تعرفه افزایش پیدا کرده است و همچنین در رشتههای فوق تخصصی تا حد زیادی مشکل خالی ماندن ظرفیت مرتفع شده است.
بخشی از ظرفیت خالی مانده دستیاری تخصصی با بومی گزینی و تکمیل ظرفیت، تکمیل شده است
وی افزود: درباره دستیاری تخصصی هم با بومی گزینی و تکمیل ظرفیت بخشی از ظرفیت خالی مانده تکمیل شده است. ضمن اینکه این کمبودها مربوط به سه چهار سال اخیر هستند. نکته دیگر اینکه دوره دستیاری دوره سختی است در همه دنیا هم سخت است. چون هم آموزش و هم درمان را در درون خود دارد.
باقری فرد گفت: قبل از دولت سیزدهم حق الزحمه دستیار ۲ میلیون تومان بود که این میزان در دولت سیزدهم به ۸ میلیون تومان برای دستیار مجرد و ۱۱ میلیون تومان برای دستیار متاهل افزایش یافت. برای سال آینده هم قرار است به این مبالغ اضافه شود. ضمن اینکه در تلاش هستیم کهکارانه دستیاران هم افزایش پیدا کند و در مجموع معیشت آنها بهبود یابد.
وی درباره میزان ظرفیت دستیاری و صندلیهای خالی این دوره گفت: سال گذشته از میان ۴ هزار و ۶۰۰ ظرفیت پذیرش دستیاری ۸۰۰ صندلی خالی ماند که این نسبت به پذیرش ۳۶۰۰ نفری سال قبل کمتر است. اگرچه هر یک صندلی دستیاری هم برای ما اهمیت دارد اما اینکه گفته میشود رشتههای لوکس خالی مانده است اصلاً این طور نیست. رشتههای لوکس دستیاری همه پر شدهاند ضمن اینکه ما مدیریت کردیم که همه تقاضاها به سمت آن رشتهها نروند. تمهیداتی برای افزایش شرکت در آزمون دستیاری اندیشیده شده است.
معاون آموزشی وزارت بهداشت درباره میزان بودجه مورد نیاز برای افزایش ظرفیت پزشکی گفت: اینکه به پزشک در کشور نیاز داریم یک بحث است و اینکه امکان دسترسی به پزشک در همه جا وجود دارد بحث دیگری است. در اولین وهله باید شرایط ماندگاری پزشکان را فراهم کرد.
باید حداقل ۵ همت (هزار میلیارد تومان) برای افزایش ظرفیت پرداخت میشد که حتی یک ریال هم دریافت نکردیم
وی افزود: سرانه تربیت دانشجوی پزشکی مشخص است و برای شروع به تحصیل یک دانشجوی پزشکی یک میلیارد تومان هزینه میشود. بابت ۴۸۰۰ دانشجوی پزشکی ناشی از افزایش ظرفیت، باید حداقل ۵ همت (هزار میلیارد تومان) به وزارت بهداشت پرداخت میشد که حتی یک ریال هم دریافت نکردیم.
باقری فرد یادآور شد: اسم زیرساخت روی آن قرار دارد یعنی باید ابتدا ساخته شود و پس از آن افزایش ظرفیت صورت گیرد. نباید پول را زمانی بدهند که اول ظرفیت افزایش پیدا کند بعد به فکر زیر ساخت باشند. اگر همین الان هم این پول داده شود برای ایجاد زیرساختها کافی نیست. اکنون برخی از دانشجوها صندلی ندارند و روی کاغذ مینشینند. باید به این فکر کنند که این مبالغ صرف تربیت پزشکی میشود که قرار است در آینده مردم را درمان کند.
اجرای آزمون صلاحیت بالینی در پزشکی و دندانپزشکی
وی درباره آزمونهای صلاحیت بالینی گفت: آزمونهای طول دوره آموزش در علوم پزشکی آزمونهای مهمی هستند اما آزمونهای صلاحیت بالینی نیز اهمیت بیشتری دارند. ممکن است فردی تئوری به خوبی بلد باشد اما باید دید در امور پزشکی هم همانقدر ماهر است یا خیر. در رشته پزشکی سالها است که آزمون صلاحیت بالینی برگزار میشود و از امسال هم آزمون صلاحیت بالینی در دندانپزشکی هم اجرا شده است.
معاون آموزشی وزارت بهداشت گفت: از امسال در آزمونهای علوم پایه پزشکی و دندانپزشکی و آزمون پیش کارورزی صرفاً نمره آزمون مدنظر نیست و ۴۰ درصد سوابق تحصیلی دانشجو در طول ترم هم در نمره آزمون موثر است. به این ترتیب حضور در کلاس و نمرات کلاسی هم در نمره آزمون دخیل هستند.
وی درباره پذیرش دانشجو بر اساس سهمیههای مختلف خاطرنشان کرد: افراد برای ورود به دانشگاه ممکن است سهمیههای مختلفی استفاده کنند اما در زمان آموزش هیچ فرقی میان فردی که با سهمیه آزاد آمده و یا با سهمیه منطقه محروم، وجود ندارد. هیچ نمره آزمون دانشگاهی برای افراد دارای سهمیه کاهش نمییابد. اینکه فردی بیاید در دانشگاه و بیسواد برود ضعف آموزش است که این مساله برای ما بسیار حساس است.
باقری فرد اظهار داشت: بسیاری از دانشجویان ممکن است به دلایل خانوادگی، معیشتی و یا نقل و مکان با مشکلاتی مواجه شوند و در کمیسیون موارد خاص به آنها رسیدگی میشود. بسیار فکر میکنند مشکلات دانشجویانی که با سهمیه وارد شدند در آن کمیسیون بررسی میشود که اینطور نیست. ما چارچوبهای علمی را برهم نمیزنیم.
وی با اشاره به لزوم شروع سلامت از مدارس، از پذیرش ۳۵۰ نفر مراقب سلامت در دانشگاه فرهنگیان خبر داد و گفت: معلم بهداشتها در سابق از رشتههای مختلف انتخاب میشدند اما اکنون با تعریف مراقب سلامت تعداد ۳۵۰ نفر بورسیه وزارت آموزش پرورش میشوند و در دانشگاه فرهنگیان با کوریکولوم یکسان آموزش میبینند و مسائل بهداشتی را به دانش آموزان آموزش میدهند. ضمن اینکه سایر معلم بهداشتها با کوریکولوم یکسان توانمندسازی میشوند.
استقبال از جذب هیات علمی وزارت بهداشت
معاون وزیر بهداشت با اشاره به استقبال از جذب هیات علمی گفت: با اینکه در اخبار منفی میگویند همه دارند مهاجرت میکنند و کسی دیگر برای استادی دانشگاه نمیرود، شاهد هستیم که با اینکه دو روز است که فراخوان جذب هیات علمی وزارت بهداشت آغاز شده است تاکنون ۲ هزار نفر در این فراخوان ثبت نام کرده اند. در فراخوان قبلی با یک هزار مجوز تعداد ۶ هزار نفر ثبت نام کرده بودند. برای این دوره هم پیش بینی میکنیم که ۶ برابر مجوز دریافتی ثبت نام کنند.
متاسفانه سازماندهی نخبگان انجام نشده است
وی درباره لزوم سازماندهی و ساماندهی نخبگان در وزارت بهداشت گفت: متاسفانه سازماندهی نخبگان انجام نشده است و نمیدانیم که برندگان المپیاد در سالهای گذشته اکنون چه میکنند. این سازماندهی میتواند به ما کمک کند که نیازهای حوزه سلامت را با توجه به توان نخبگان برطرف کنیم.
موضوع ارائه تضامین برای دوره دستیاری تسهیل شده است
باقری فرد با اشاره به حساسیت دوره دستیاری گفت: موضوع اخذ تعهد و ضامن از پذیرفته شدگان دوره دستیاری در دو سال اخیر حل شده است. قبلاً باید افرادی را یا مبلغی را برای تضمین ارائه میکردند که اکنون با همکاری معاونت حقوقی این موضوع تسهیل شده است و اگر فردی هیچ کس را هم نداشته باشد امکان تضمین به روشهایی که تسهیل شده فراهم شده است. ضمن اینکه نمیتوان دوره دستیاری را بدون تضمین ارائه کرد اما برای حل مساله میتوانند به حوزه حقوقی مراجعه کنند.
وی درباره نظرات برخی داوطلبان آزمون دکتری تخصصی درباره اعلام دوباره کارنامه گفت: این مساله در حال بررسی است و ممکن است برای داوطلبان معدودی این مساله بوجود آمده است که قابل رسیدگی است و موضوعی عمومی نیست.
معاون آموزشی وزارت بهداشت درباره نسبت استاد به دانشجو در دانشگاههای علوم پزشکی گفت: ۲۲ هزار عضو هیات علمی در دانشگاههای علوم پزشکی داریم که از این میان ۶ هزار نفر تعهدات و قراردادی هستند و ۱۶ هزار نفر نیز پیمانی هستند. اساتید تعهدات و قراردادی هر وقت تعهدشان به پایان برسد میتوانند بروند بنابراین نمیتوان آن را به حساب آورد.
سازمان امور اداری استخدامی به وزارت بهداشت مجوز استخدام هیات علمی نمیدهد
وی افزود: بر اساس اساسنامه مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی هر ۱۰۰ دانشجوی پزشکی باید ۲۴ استاد داشته باشند. حال حساب کنید که برای ۷۵ هزار دانشجوی پزشکی فعلی و ۲۲ هزار عضو هیات علمی چه میزان کمبود وجود دارد. ضمن اینکه با افزایش ظرفیت صورت گرفته استاد کافی برای کلاسهای ۵۰ نفره هم وجود ندارد. ضمن اینکه نیاز داریم و علاقمند هم داریم اما سازمان امور اداری استخدامی به وزارت بهداشت مجوز استخدام هیات علمی نمیدهد.
باقری فرد گفت: در حال حاضر ۳۰۰ بیمارستان آموزشی در کشور داریم که به هر دانشجوی پزشکی ۱.۲ تخت آموزشی میرسد که این کمبود قطعاً در آموزش پزشکی موثر است. دانشجو وارد بیمارستان میشود اما دور یک تخت ۴۰ دانشجو میایستد و هیچ آموزش چهره به چهره درستی نمیبیند.
وی گفت: حتی بین المللیسازی آموزش پزشکی هم تحت تاثیر افزایش ظرفیت قرار گرفته است. اکنون ۸ هزار دانشجو از ۵۰ کشور در دانشگاههای داخل کشور تحصیل میکنند و اگر افزایش ظرفیت، زیرساخت کافی برای دانشجویان داخلی وجود نداشته باشد بعد از اینکه به مرحله آموزش در بالین برسند این کمبودها خود را نشان میدهد و بر پذیرش دانشجو تاثیر میگذارد.